کابل برق (Electrical Cable / Power Cable) یکی از مهمترین تجهیزات الکتریکی است که از یک یا چند رشته سیم فلزی تحت عنوان هادی تشکیل شده و با یک عایق پوشانده شده است و به منظور انتقال و توزیع الکتریکی استفاده میشود. کابلهای برق میتوانند بر اساس فاکتورهای مختلفی دستهبندی شده و از تنوع بالایی برخوردارند و هر کدام از آنها میتوانند کاربردها و استفادههای متعددی داشته باشند. میزان سطح ولتاژ، نوع هادی و ساختار آن، نوع عایق و روکش، نوع حفاظت الکتریکی، نوع حفاظت مکانیکی، تعداد رشتهها، نوع کاربرد و نوع استاندارد از مهمترین پارامترهای تقسیم بندی کابل های برق هستند. کابل های هوایی از جمله کابل های برق هستند که به صورت معلق روی تیرهای برق به کار رفته و انرژی برق و سیگنالهای مخابراتی را انتقال میدهند. در ادامه مطلب به بررسی کامل کابل هوایی، انواع آن، کاربردها و مزایای و معایب آن پرداخته خواهد شد.
کابل هوایی چیست؟
کابل هوایی یکی از انواع کابل های خود نگهدار است که برای انتقال الکترونیکی به شیوه های مختلف استفاده میشود و معمولاً با استفاده از قطبها و تیرهای برق در بالای سطح زمین، به صورت معلق نصب میشوند. این کابلهای محافظ برای حمل سیگنالهای الکترونیکی مانند ارتباطات تلفنی، خدمات کابلی و حتی به عنوان بخشی از سیستم توزیع برق در یک محل مورد استفاده قرار میگیرند.
انواع کابل های هوایی
کابل هادی هوایی همانند انواع کابل های دیگر میتوانند بر اساس فاکتورهای مختلفی دستهبندی شده و هر کدام از آنها کاربردها و قابلیت های متعددی داشته باشند. یکی از مهمترین فاکتورهای دستهبندی کابلهای هوایی جنس هادی آنها است که به سه دسته اصلی تقسیم میشوند:
- کابلهای هوایی مسی که به عنوان کابل مخابراتی زمینی و هوایی استفاده شده و روکش آنها معمولاً به رنگ طوسی است. این کابلها رسانایی بالا و استحکام کششی بالایی داشته و میتواند استفادههای صنعتی و غیر صنعتی متعددی داشته باشد.
- کابلهای هوایی آلومینیومی که دارای هادی آلومینیومی بوده و معمولاً برای انتقال برق به کار رفته و قیمت مناسبی در مقایسه با کابلهای مسی دارند. این نوع کابلهای هوایی به سه دستی اصلی شامل ACC (هادیهای آلومینیومی)، AAAC (هادیهای آلومینیومی آلیاژی) و ACSR (هادیهای آلومینیومی تقویت شده از فولاد) تقسیم میشوند.
- کابلهای هوایی مس کادمیوم که ۹۸ درصد آن مس و ۱.۵ درصد کادمیوم و از مقاومت کششی بالایی برخوردارند. این کابلها گرانترین نوع کابل هوایی هستند و در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار میگیرند.
- یکی دیگر از مهمترین فاکتورهای دستهبندی کابلهای هوایی، ساختار و طراحی آنها است و بر این اساس این کابلها به دو دسته اصلی کابل های روکش دار و کابل های هادی لخت تقسیم میشوند و هر کدام میتوانند کاربردهای مختلفی داشته باشند.
مهم ترین مزایای استفاده از کابل هوایی
استفاده از کابل هوایی همانند کابل سه رشته افشان و سایر کابل های برق میتواند مزیتهای متعددی داشته باشد که مهمترین آنها شامل موارد زیر هستند:
- با توجه به آنکه این کابلها بر روی تیرهای برق و قطبها نصب میشوند، اصلاح زیرساختها، تعمیر و نگهداری آنها آسانتر از کابلهای زیرزمینی و زمینی است.
- با توجه به آنکه این کابلها از زیرساختهایی همچون تیر برق استفاده میکنند، هزینه تمام شده کمتری خواهند داشت و در مقایسه با سایر کابلهای برق مقرونبهصرفه تر هستند.
- نصب این کابلها نیاز به زمان کمتری داشته چراکه برخلاف کابلهای زیرزمینی و … لازم نیست حفاری و … صورت بگیرد.
- با توجه به نوع هادی و طراحی و ساختاری که دارند میتوانند استحکام کششی بالایی داشته باشند.
- عیبیابی این کابلها بسیار سادهتر از سایر کابلهای برق است چراکه به راحتی میتواند ایرادات و مشکلات آنها را با چشم مشاهده کرد.
- انشعاب گیری از این کابلها بسیار سادهتر و سریعتر خواهد بود.
معایب کابل های هوایی
کابل هوایی در کنار تمامی مزیتهایی که دارد میتواند معایب مختلفی نیز داشته باشد که مهمترین آنها شامل موارد زیر هستند:
- از آنجایی که این کابلها به حالت معلق نصب شده و محافظی ندارند ممکن است در برابر تغییرات جو آسیب پذیر باشند.
- نصب و اجرای این کابلها نیاز به ایجاد تغییرات در محیط زیست دارد و این میتواند منجر به تخریب محیط زیست شود.
- از نظر ظاهری و ساختاری، این کابلها جلوه زیبایی ندارند
- امکان سواستفاده و برق دزدی در این کابلها بسیار بالا خواهد بود.
- احتمال قطع شدگی در برخورد با اشیای خارجی وجود داشته و ممکن است باعث بروز حوادثی همچون آتشسوزی و … شود.
تفاوت کابل های برق و کابل های هوایی
انتقال جریان برق در صنایع مختلف شرایط مختلفی داشته و در هر پروژهای لازم است که از یک نوع خاص کابل استفاده کرد. از جمله مهمترین تفاوتهای کابل برق و کابل هوایی میتوان به موارد زیر اشاره داشت:
- این کابل دارای ماهیت متفاوتی هستند و هر کدام از آنها میتوانند از هادیها و عایقهای مختلفی تشکیل شده و کاربردهای متعددی داشته باشند. همچنین این کابلها میتوانند از ویژگیهای ساختاری، فیزیکی و ظاهری منحصربهفردی برخوردار باشند.
- طبقهبندی کابلهای برق و کابلهای هوایی تفاوت دارد. معمولاً کابلهای برق بر اساس فشار دستهبندی شده و انواع مختلفی همچون کابل برق فشار ضعیف، کابل برق فشار متوسط، کابل برق فشار قوی و… دارند و به شکل کابلهای AC و DC تولید میشوند. کابلهای هوایی عمومی، تکهستهای بوده و معمولاً بر اساس ساختار هادی (آلومینیوم، مس و …) دستهبندی میشوند.
- کابلهای برق و کابلهای هوایی میتوانند از نظر ویژگیها نیز متفاوت باشند. نحوه نصب و استفاده، محل استفاده، زیرساختهای لازم، عملکرد کابلها در شرایط مختلف، سازگاری با محیط زیست، میزان امنیت و … در این کابلها متفاوت است.
جمعبندی نهایی
کابل هوایی از جمله کابلهای خودنگهدار بوده که برای انتقال انرژی برق و سیگنالهای مخابراتی استفاده شده و میتواند از تنوع بالایی از نظر جنس هادی، شیوه عایقبندی و … برخوردار باشد. این کابلها میتوانند مزیتهای متعددی همچون نصب ساده، تعمیر و نگهداری راحت، هزینه پایین، عیبیابی ساده، انشعاب گیری راحت و … داشته باشند. رایجترین کابلهای هوایی شامل کابلهای هوایی مسی، کابلهای هوایی آلومینیومی و کابلهای هوایی مس کادمیوم هستند که میتوانند به شکل لخت یا روکشدار باشند.
